Wat betekenen onze familienamen ?
Eigennamen hebben geen conceptuele betekenis; ze hebben een refererende functie: ze dienen om te verwijzen naar individuele personen en plaatsen.
Als mensen vragen 'wat betekent mijn familienaam ?' willen ze eigenlijk de historische, de etymologische betekenis van hun naam kennen. Haast alle eigennamen zijn ontstaan uit soortnamen. In de fase van hun ontstaan hadden ze voor kortere of langere tijd dezelfde betekenis als deze soortnamen: de eerste drager van de naam Timmerman was ongetwijfeld een timmerman; in een nederzetting die men Zevenhuizen begon te noemen, stonden aanvankelijk zeven huizen.
Maar op het ogenblik dat de soortnaam eigennaam wordt, gaat de lexicale betekenis verloren: de heer Debacker hoeft geen bakker te zijn, de familie Molenaar maalt al lang niet meer. En in de gemeente Zevenhuizen staan intussen duizenden woningen.
Als er weinig of niets is veranderd aan de vorm van het woord, is de etymologische betekenis van onze familienamen nog doorzichtig, bv. de familienamen Desmet, De Jong, Ooms, Van Ginderachter. Maar heel wat familienamen bevatten woorden die uit de gewone woordenschat verdwenen zijn, bv. de familienaam De Boosere is een bijnaam voor een kegelaar.
De oorspronkelijke betekenis van onze familienamen wordt verklaard in een historisch (namen)woordenboek.
Waar kunt u de etymologische betekenis van uw familienaam opzoeken ?
Voor België:
Nederlandstalig: Dr. Frans Debrabandere: Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk. Grondig herziene en vermeerderde uitgave. L.J Veen Amsterdam/Antwerpen, 2003.
Franstalig: Jules Herbillon et Jean Germain: Dictionnaire des noms de famille en Belgique romane et dans les régions limitrophes (Flandre, France du Nord, Luxembourg). Crédit communal, Bruxelles, 1996.
Voor Nederland:
in de Familienamendatabank van het Meertens Instituut te Amsterdam.